Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, hình thức làm việc từ xa ngày càng phổ biến tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, không ít người lao động còn lúng túng về quyền lợi và nghĩa vụ khi không làm việc trực tiếp tại trụ sở. Pháp luật lao động hiện hành đã có những quy định cụ thể về hình thức này, nhưng việc hiểu đúng và áp dụng đúng là điều không phải ai cũng nắm rõ. Bài viết dưới đây giúp bạn nhận diện đầy đủ các quyền lợi quan trọng và nghĩa vụ cần tuân thủ khi làm việc từ xa.
Theo “Điều 99 Bộ luật Lao động 2019”, làm việc từ xa là hình thức người lao động làm việc ngoài trụ sở doanh nghiệp thông qua phương tiện công nghệ và sự thỏa thuận của hai bên. Đây không phải là hình thức thử việc hoặc khoán việc, mà vẫn là quan hệ lao động đầy đủ, hưởng quyền và chịu trách nhiệm như làm việc tại công ty.
2. Quyền của người lao động khi làm việc từ xa
2.1. Quyền được cung cấp thông tin và điều kiện làm việc
Người lao động có quyền được doanh nghiệp hướng dẫn, cung cấp thiết bị hoặc hỗ trợ chi phí cần thiết cho việc làm từ xa nếu hai bên có thỏa thuận. Doanh nghiệp không được viện lý do làm việc từ xa để giảm lương trái quy định.
Làm việc từ xa không làm thay đổi chế độ tiền lương, thưởng, BHXH, BHYT, BHTN, trừ khi có thỏa thuận điều chỉnh bằng văn bản. Mọi quyền lợi “bình đẳng với người làm việc tại trụ sở” được ghi nhận trong “Điều 5 Bộ luật Lao động 2019”.
2.3. Quyền được bảo vệ dữ liệu cá nhân và thông tin công việc
Người lao động có quyền yêu cầu doanh nghiệp đảm bảo an toàn thông tin, tránh việc yêu cầu cung cấp dữ liệu cá nhân quá mức cần thiết.
2.4. Quyền từ chối yêu cầu làm việc ngoài giờ trái luật
Mặc dù làm việc từ xa, doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ quy định về thời giờ làm việc tối đa. Người lao động được quyền từ chối nếu doanh nghiệp yêu cầu tăng ca mà không tuân thủ “Điều 107 Bộ luật Lao động 2019”.
3. Nghĩa vụ của người lao động khi làm việc từ xa
3.1. Bảo đảm tiến độ và chất lượng công việc
Người lao động phải tự quản lý thời gian, đảm bảo công việc theo tiêu chuẩn đã thỏa thuận.
3.2. Chấp hành quy trình bảo mật thông tin
Các quy định về bảo mật, an toàn dữ liệu, tài khoản truy cập phải được tuân thủ nghiêm ngặt. Vi phạm có thể dẫn đến kỷ luật.
3.3. Sử dụng đúng mục đích thiết bị do doanh nghiệp cung cấp
Nếu doanh nghiệp giao thiết bị làm việc, người lao động phải sử dụng đúng mục đích và bảo quản tài sản theo thỏa thuận.
3.4. Thực hiện báo cáo công việc
Do không hiện diện tại công ty, người lao động có trách nhiệm cập nhật tiến độ định kỳ theo quy định nội bộ.
4. Doanh nghiệp có nghĩa vụ gì khi áp dụng làm việc từ xa?
4.1. Ban hành quy chế làm việc từ xa
Doanh nghiệp cần xây dựng quy chế rõ ràng về thời gian, quy trình giao việc, đánh giá, chế độ hỗ trợ… để đảm bảo minh bạch.
>>> Xem thêm: Khi nào nên làm thỏa thuận phân chia di sản qua công chứng thừa kế
4.2. Ký kết hoặc phụ lục hợp đồng lao động
Việc làm từ xa phải có thỏa thuận bằng văn bản hoặc phụ lục, ghi rõ:
Thời gian làm việc
Chế độ lương
Thiết bị hỗ trợ
Quyền và nghĩa vụ của hai bên
4.3. Đảm bảo an toàn lao động
Dù người lao động làm việc từ xa, doanh nghiệp vẫn phải đánh giá rủi ro lao động và hướng dẫn biện pháp phòng ngừa theo “Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015”.
5. Tranh chấp phát sinh khi làm việc từ xa: giải quyết thế nào?
5.1. Tranh chấp về lương và đánh giá hiệu suất
Người lao động có quyền yêu cầu doanh nghiệp cung cấp căn cứ đánh giá, thời gian làm việc, sản lượng… Việc cắt giảm lương trái thỏa thuận là hành vi vi phạm pháp luật.
5.2. Tranh chấp về bảo mật thông tin
Nếu doanh nghiệp áp dụng biện pháp giám sát quá mức (theo dõi camera, truy cập thiết bị cá nhân…), người lao động có thể khiếu nại theo “Luật An ninh mạng 2018” và “Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2023”.
>>> Xem thêm: Những lưu ý quan trọng khi thuêdịch vụ làm sổ đỏ trọn gói
5.3. Tranh chấp về tăng ca hoặc ép làm việc ngoài giờ
Người lao động được quyền khiếu nại nếu bị yêu cầu làm ngoài giờ vượt mức hoặc không được trả đúng chế độ.
6. Người lao động cần làm gì để bảo vệ quyền lợi khi làm việc từ xa?
Giữ đầy đủ email, tin nhắn, tài liệu giao việc.
Yêu cầu ký phụ lục hợp đồng rõ ràng.
Đề nghị doanh nghiệp hỗ trợ chi phí hợp lý (internet, thiết bị).
Khi tranh chấp xảy ra, gửi yêu cầu hòa giải hoặc nhờ luật sư hỗ trợ.
Kết luận
Làm việc từ xa là xu hướng tất yếu nhưng chỉ thực sự hiệu quả khi cả người lao động và doanh nghiệp hiểu đúng trách nhiệm và quyền lợi của mình. Nắm rõ các quy định pháp luật hiện hành giúp người lao động tự tin bảo vệ quyền lợi và chủ động trong mọi tình huống.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
