Quyền sử dụng dữ liệu số đang trở thành một dạng tài sản đặc biệt quan trọng trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ. Khi chủ sở hữu mất, việc khai nhận di sản liên quan đến tài sản số đòi hỏi quy trình pháp lý rõ ràng để đảm bảo quyền lợi cho người thừa kế. Công chứng là bước không thể thiếu nhằm xác định tính hợp pháp và hạn chế tranh chấp về sau. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ quy định pháp lý và cách thực hiện thủ tục theo đúng pháp luật hiện hành.
I. Khái niệm và giá trị pháp lý của quyền sử dụng dữ liệu số 💡
1. Dữ liệu số là tài sản theo quy định pháp luật
Theo Bộ luật Dân sự 2015, tài sản gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Trong đó, quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền và có thể chuyển giao cho người khác.
→ Các dạng quyền sử dụng dữ liệu số như: bản quyền phần mềm, quyền truy cập dữ liệu, tài khoản kỹ thuật số, dữ liệu kinh doanh… được xem là quyền tài sản.
2. Quyền sử dụng dữ liệu số có thể để lại thừa kế
Điều 609 và 610 Bộ luật Dân sự cho phép cá nhân để lại tài sản của mình cho người khác thông qua thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật. → Vì vậy, tài sản số hoàn toàn được khai nhận di sản, nếu chứng minh được quyền sở hữu hoặc quyền khai thác hợp pháp.
II. Căn cứ pháp lý liên quan đến công chứng khai nhận di sản dữ liệu số 📜
Các văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp gồm:
Bộ luật Dân sự 2015 (quy định về quyền tài sản và thừa kế).
Luật Công chứng 2014 (quy định về thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản).
Nghị định 23/2015/NĐ-CP về chứng thực (áp dụng trong một số tài liệu kèm theo).
Những quy định này cho phép tài sản số được xác định là di sản và được công chứng khi người thừa kế làm thủ tục khai nhận.
III. Thủ tục công chứng khai nhận di sản đối với quyền sử dụng dữ liệu số 🏛️
1. Hồ sơ cần chuẩn bị
Người thừa kế cần nộp các giấy tờ sau:
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Chứng minh quan hệ thừa kế (CMND/CCCD, sổ hộ khẩu, giấy đăng ký kết hôn…).
Tài liệu chứng minh quyền sử dụng dữ liệu số:
Hợp đồng sử dụng, hợp đồng chuyển giao dữ liệu.
Giấy xác nhận từ đơn vị cung cấp nền tảng.
Hồ sơ ghi nhận bản quyền hoặc quyền truy cập.
Bản di chúc (nếu có).
>>> Xem thêm: Dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu giúp người dân hoàn thiện hồ sơ thiếu hoặc phức tạp như thế nào?
2. Quy trình thực hiện
Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ tại văn phòng công chứng
Công chứng viên kiểm tra hồ sơ và yêu cầu bổ sung nếu cần.
Bước 2: Niêm yết công khai
Theo Luật Công chứng, phải niêm yết trong 15 ngày tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chết nhằm tránh tranh chấp.
Bước 3: Ký và cấp văn bản khai nhận di sản
Sau thời gian niêm yết và không có khiếu nại, công chứng viên lập văn bản khai nhận di sản và đóng dấu xác nhận.
IV. Ví dụ minh họa thực tế 📊
Anh A sở hữu một kho dữ liệu khách hàng trị giá lớn, bao gồm danh sách khách hàng, báo cáo kinh doanh và hệ thống phần mềm quản trị doanh nghiệp. Khi anh A qua đời:
Gia đình cung cấp hợp đồng mua bản quyền hệ thống phần mềm và hợp đồng lưu trữ dữ liệu trên nền tảng đám mây.
Văn phòng công chứng yêu cầu xác nhận từ đơn vị cung cấp dịch vụ để chứng minh anh A là chủ sở hữu hợp pháp.
Sau 15 ngày niêm yết, không có tranh chấp phát sinh.
Người vợ được công chứng viên lập văn bản khai nhận di sản là quyền sử dụng dữ liệu số để tiếp tục quản lý và khai thác.
→ Trường hợp này minh chứng rằng dữ liệu số có giá trị kinh tế và hoàn toàn đủ điều kiện để công chứng khai nhận di sản.
>>> Xem thêm: Tính hợp pháp của di chúc miệngtrong các tình huống cấp bách.
V. Lưu ý khi công chứng di sản liên quan đến quyền sử dụng dữ liệu số ⚠️
Chuẩn bị đầy đủ bằng chứng xác nhận chủ sở hữu dữ liệu số.
Các nền tảng quốc tế có thể yêu cầu xác thực riêng; cần dịch thuật và công chứng bản dịch.
Nếu di sản là tài khoản có mật khẩu, công chứng viên sẽ yêu cầu văn bản xác minh về quyền truy cập hợp pháp, tránh vi phạm điều khoản dịch vụ.
Nên lập di chúc rõ ràng để tránh tranh chấp liên quan đến tài sản số.
Kết luận 🎯
Quyền sử dụng dữ liệu số ngày càng trở nên quan trọng và có giá trị lớn trong kỷ nguyên số. Khi chủ sở hữu qua đời, di sản số hoàn toàn có thể được công chứng khai nhận theo quy định pháp luật hiện hành. Nắm rõ thủ tục và chuẩn bị đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu sẽ giúp quá trình công chứng diễn ra nhanh chóng, minh bạch và hạn chế tối đa tranh chấp. Việc chủ động lập di chúc cho tài sản số cũng là cách bảo vệ quyền lợi của người thân trong tương lai.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
