Ngày 30/12/2016, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 về án phí và lệ phí Tòa án. Sau đây là 07 lưu ý quan trọng theo Nghị quyết này.
Án phí là khoản tiền mà cá nhân, tổ chức phải trả cho Tòa án để bù đắp các chi phí mà cơ quan này đã chi khi ra bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật. Lệ phí Tòa án là khoản tiền mà cá nhân, tổ chức phải nộp khi được Tòa án chấp nhận yêu cầu giải quyết.
Trong đó, án phí gồm án phí sơ thẩm, phúc thẩm trong lĩnh vực hình sự và hành chính; Án phí giải quyết tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động.
Lệ phí Tòa án gồm 09 loại:
– Giải quyết yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án;
– Công nhận hoặc không công nhận, cho thi hành bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài hoặc phán quyết của trọng tài nước ngoài;
– Giải quyết yêu cầu về tranh chấp của Trọng tài thương mại Việt Nam;
– Nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản;
– Xét tính hợp pháp của cuộc đình công;
– Bắt giữ tàu biển, tàu bay;
– Thực hiện ủy thác tư pháp của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam, ủy thác tư pháp ra nước ngoài;
– Cấp bản sao giấy tờ, sao chụp tài liệu tại Tòa: Chứng cứ trong hồ sơ vụ việc, cấp bản sao bản án, quyết định và các giấy tờ khác của Tòa
2. Cách tính án phí theo quy định của Nghị quyết 326
Mức án phí cụ thể được quy định chi tiết tại phụ lục kèm theo Nghị quyết này. Theo đó, án phí gồm 02 loại:
– Được áp dụng cố định mức tiền: Án phí hình sự, hành chính, dân sự sơ thẩm không có giá ngạch, dân sự phúc thẩm.
– Tính theo % giá trị tranh chấp hoặc tài sản tranh chấp.
Đặc biệt, nếu giải quyết vụ án tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính theo thủ tục rút gọn thì mức án phí chỉ được tính bằng 50% so với bình thường.
Ngoài ra, mức tính tạm ứng án phí cũng được tính dựa theo giá tài sản. Trong đó, giá tại sản do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định được ưu tiên đầu tiên trong việc làm cơ sở để tạm thu án phí.
Những căn cứ khác cũng được dựa vào để tính mức thu tạm ứng theo thứ tự do: Doanh nghiệp thẩm định giá cung cấp, giá trên tài liệu gửi kèm hồ sơ vụ án, giá thị trường tại thời gian và địa điểm xác định giá tài sản…
3. Án phí, lệ phí Tòa án tăng từ 01/01/2017
Ngoài án phí sơ thẩm và phúc thẩm trong lĩnh vực hình sự vẫn giữ nguyên so với trước đây thì bắt đầu từ 01/01/2017, mức án phí đều tăng hơn nhiều. Cụ thể:
STT
Tiêu chí
Án phí Tòa án theo Pháp lệnh
Án phí Tòa án theo Nghị quyết
Án phí dân sự sơ thẩm
1
Tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động không có giá ngạch
200.000 đồng
300.000 đồng
2
Tranh chấp kinh doanh, thương mại không có giá ngạch
02 triệu đồng
03 triệu đồng
Án phí dân sự phúc thẩm
1
Tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động
200.000 đồng
300.000 đồng
2
Tranh chấp kinh doanh, thương mại
02 triệu đồng
Án phí hành chính
1
Sơ thẩm
200.000 đồng
300.000 đồng
2
Phúc thẩm
200.000 đồng
300.000 đồng
Từ bảng trên, có thể thấy, so với Pháp lệnh, Nghị quyết này đã có sự thay đổi rõ rệt về mức án phí. Đặc biệt, án phí dân sự phúc thẩm đã được phân biệt thành 02 loại:
– Tranh chấp kinh doanh, thương mại
– Tranh chấp hôn nhân và gia đình, lao động
Ngoài ra, Nghị quyết này có bổ sung thêm lệ phí ủy thác tư pháp ra nước ngoài với mức là 200.000 đồng và cũng tăng các mức tính lệ phí Tòa án khác.
Cá biệt, mức thu lệ phí thực hiện ủy thác tư pháp của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam giảm từ 05 triệu đồng xuống 01 triệu đồng.
4. Thêm nhiều đối tượng không phải nộp án phí, lệ phí
HIện nay, Nghị quyết 326 đã bổ sung thêm 03 trường hợp không phải nộp án phí và 04 trường hợp không phải nộp lệ phí Tòa án.
03 trường hợp không phải nộp án phí
– Ngân hàng chính sách xã hội khởi kiện vụ án hoặc kháng cáo bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án để thu hồi nợ vay;
– Người bào chữa của bị cáo là người dưới 18 tuổi hoặc là người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất;
– Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự là người dưới 18 tuổi hoặc người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất;
04 trường hợp không phải nộp lệ phí Tòa án
Tương tự, ngoài những khoản lệ phí như yêu cầu Tòa án xét tính hợp pháp của cuộc đình công, yêu cầu mở thủ tục phá sản, yêu cầu Tòa án hủy việc kết hôn trái pháp luật,… thì hiện nay đã bổ sung thêm 04 trường hợp nữa không phải nộp lệ phí:
– Thay đổi người trực tiếp nuôi con;
– Hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;
– Buộc người không tự nguyện thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ;
– Cơ quan Nhà nước yêu cầu Tòa án cung cấp bản sao, trích lục bản án;
5. Người cao tuổi được miễn nộp án phí, lệ phí
Trước đây chỉ có cá nhân, hộ gia đình thuộc hộ nghèo mới được miễn nộp án phí. Bắt đầu từ 01/01/2017 ngoài bổ sung thêm người cao tuổi thì luật còn thêm 09 đối tượng được miễn nộp án phí nữa gồm:
– Trẻ em;
– Người khuyết tật;
– Người có công với cách mạng;
– Đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;
– Thân nhân liệt sĩ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận gia đình liệt sĩ;
(Những trường hợp này cũng được miễn các khoản tạm ứng lệ phí Tòa án, lệ phí Tòa án).
– Người lao động khởi kiện đòi tiền lương, trợ cấp mất việc làm, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội…
– Người yêu cầu cấp dưỡng, xin xác định cha, mẹ cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự;
– Người khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính trong việc áp dụng hoặc thi hành biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn;
– Người yêu cầu bồi thường về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín;
6. Thay đổi điều kiện để được giảm án phí, lệ phí
Trước đây luật chỉ quy định người có khó khăn về kinh tế đã có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi người này cư trú thì được miễn một phần án phí, lệ phí. Hiện nay, điều kiện để được giảm án phí, lệ phí đã có sự thay đổi mới.
Theo đó, chỉ khi có xác nhận một người gặp sự kiện bất khả kháng khiến không đủ tài sản để nộp án phí, lệ phí thì mới được giảm 50% mức đóng án phí, lệ phí theo quy định mà người đó phải nộp.
Tuy nhiên, trong 02 trường hợp sau đây, người được giảm án phí, lệ phí phải nộp lại đủ toàn bộ số tiền này:
– Có căn cứ chứng minh điều kiện được giảm án phí, lệ phí không tồn tại;
– Theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án;
Có thể thấy, những thay đổi trên là hợp lý, thể hiện tính nhân văn của pháp luật trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho công dân.
7. Hướng dẫn đề nghị miễn, giảm án phí, lệ phí
Để được miễn, giảm án phí, lệ phí, các đối tượng được hưởng phải chuẩn bị đầy đủ các loại hồ sơ, giấy tờ, tài liệu sau đây:
– Đơn đề nghị được miễn, giảm án phí, lệ phí;
– Tài liệu, chứng cứ chứng minh thuộc trường hợp được miễn, giảm;
– Giấy ủy quyền nộp hộ giấy tờ (nếu có).
Trong đó, nội dung của đơn đề nghị phải có ngày, tháng, năm làm đơn, họ tên, địa chỉ của người làm đơn và lý do, căn cứ đề nghị miễn, giảm án phí, lệ phí.
Trên đây là thông tin giải đáp về vấn đề: Những lưu ý quan trọng về án phí, lệ phí Tòa án theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14. Ngoài ra, nếu như bạn đọc còn thắc mắc gì liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về công chứng và sổ đỏ, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
