Trong thực tế, không ít trường hợp phát sinh tranh chấp di chúc liên quan đến tiền gửi tại ngân hàng. Khi một người qua đời để lại tài sản, trong đó có các khoản tiền gửi, di chúc chính là căn cứ quan trọng để xác định người thừa kế hợp pháp. Tuy nhiên, nếu di chúc bị cho là không hợp lệ hoặc có dấu hiệu gian lận, việc phân chia di sản sẽ trở thành một cuộc tranh chấp phức tạp. Bài viết này sẽ phân tích các khía cạnh pháp lý, quy trình giải quyết và những lưu ý quan trọng khi xảy ra tranh chấp di chúc liên quan đến tiền gửi.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng thuê nhà cho người nước ngoài: tìmvăn phòng công chứng nào để đảm bảo pháp lý?
1. Khi nào phát sinh tranh chấp di chúc về tiền gửi?
Tranh chấp di chúc có thể nảy sinh trong nhiều tình huống, điển hình như:
Di chúc bị nghi ngờ về tính hợp pháp: không đáp ứng điều kiện về hình thức hoặc nội dung theo Bộ luật Dân sự.
Di chúc bị làm giả hoặc bị ép buộc: có dấu hiệu giả mạo chữ ký, bị lập trong tình trạng bị lừa dối, đe dọa.
Mâu thuẫn giữa di chúc và thực tế: ví dụ, người lập di chúc để lại toàn bộ tiền gửi cho một người, nhưng tài khoản đó đồng sở hữu hoặc có nghĩa vụ tài chính chưa thanh toán.
Người thừa kế không đồng ý với nội dung di chúc: cho rằng việc phân chia di sản không công bằng hoặc trái quy định pháp luật.
2. Căn cứ pháp luật về tranh chấp di chúc
Theo Bộ luật Dân sự 2015, di chúc chỉ được coi là hợp pháp khi đáp ứng đủ các điều kiện:
Người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Nội dung di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Hình thức di chúc phù hợp quy định pháp luật (có thể là di chúc miệng, di chúc bằng văn bản có công chứng hoặc không công chứng).
Nếu di chúc bị xác định vô hiệu, phần tài sản trong di chúc – bao gồm cả tiền gửi ngân hàng – sẽ được chia theo pháp luật (tức là chia cho những người thừa kế thuộc hàng thừa kế theo quy định).
>>> Xem thêm: Khi nào giấy tờcông chứng bị vô hiệu?
3. Quy trình giải quyết tranh chấp di chúc về tiền gửi
Khi phát sinh tranh chấp, người thừa kế cần thực hiện các bước:
Thương lượng, hòa giải trong gia đình
Đây là bước đầu tiên và nên được ưu tiên, giúp tiết kiệm thời gian và tránh mâu thuẫn kéo dài.
Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền
Nếu không thể tự thỏa thuận, người có quyền lợi liên quan có thể nộp đơn yêu cầu Tòa án tuyên di chúc hợp pháp hay vô hiệu.
Tòa án thụ lý và giải quyết
Tòa án sẽ xem xét chứng cứ, giám định chữ ký hoặc dấu vân tay (nếu có nghi ngờ giả mạo), lấy lời khai nhân chứng.
Quyết định phân chia di sản
Nếu di chúc hợp pháp: chia theo di chúc.
Nếu di chúc vô hiệu: chia theo pháp luật.
>>> Xem thêm: Chia sẻ bí quyết chọndịch vụ sổ đỏ để tránh phát sinh chi phí ẩn
4. Vai trò của ngân hàng trong tranh chấp di chúc
Ngân hàng thường không trực tiếp giải quyết tranh chấp di chúc, nhưng họ có nghĩa vụ:
Phong tỏa tài khoản khi nhận được thông tin người gửi tiền qua đời.
Chỉ giải ngân khi có quyết định của Tòa án hoặc văn bản thỏa thuận hợp pháp của các đồng thừa kế.
Cung cấp thông tin tài khoản cho người thừa kế theo yêu cầu của Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền.
5. Lưu ý quan trọng khi lập và thực hiện di chúc về tiền gửi
Để hạn chế tranh chấp, người lập di chúc và người thừa kế nên lưu ý:
Lập di chúc tại tổ chức công chứng để đảm bảo tính pháp lý và giảm thiểu rủi ro bị vô hiệu.
Ghi rõ thông tin về tài khoản ngân hàng: số tài khoản, tên ngân hàng, số tiền gửi.
Thông báo cho người thân về sự tồn tại của di chúc và vị trí lưu giữ.
Người thừa kế cần giữ các giấy tờ chứng minh quan hệ (giấy khai sinh, giấy chứng tử, sổ hộ khẩu) để làm thủ tục tại ngân hàng và Tòa án khi cần.
Kết luận
Tranh chấp di chúc liên quan đến tiền gửi ngân hàng là một vấn đề nhạy cảm, thường xuất phát từ sự thiếu minh bạch hoặc không tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật khi lập di chúc. Để tránh tranh chấp, người lập di chúc nên công chứng và thể hiện rõ ràng ý chí của mình, còn người thừa kế cần nắm rõ quy trình pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
