Tài sản chung di sản là trường hợp rất phổ biến trong thực tế khi người mất để lại tài sản cho nhiều người thừa kế nhưng chưa tiến hành phân chia. Việc thực hiện công chứng trong tình huống này thường gây nhiều vướng mắc vì liên quan đến quyền lợi của nhiều chủ thể. Hiểu rõ quy định pháp luật và thủ tục công chứng giúp các bên hạn chế tranh chấp, rút ngắn thời gian và đảm bảo tính pháp lý cho giao dịch.
>>> Xem thêm: Điều gì tạo nên tính “không thể phủ nhận” của văn bản tại Văn phòng công chứng?
I. Khái niệm tài sản chung di sản theo quy định pháp luật ⚖️
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, di sản gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của người chết trong khối tài sản chung. Khi người để lại tài sản mất đi, toàn bộ tài sản thuộc quyền sở hữu của họ (hoặc phần sở hữu trong tài sản chung) đều trở thành di sản thừa kế.
1. Tài sản chung di sản là gì?
Là tài sản mà người chết để lại cho nhiều người thừa kế.
Quyền sở hữu tài sản sẽ được xác lập đồng thời cho tất cả các thừa kế cho đến khi phân chia xong.
Mọi giao dịch liên quan đến tài sản này đều phải có sự đồng ý của tất cả những người thừa kế.
2. Căn cứ pháp lý quan trọng
Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015: Di sản bao gồm tài sản riêng và phần sở hữu trong tài sản chung của người chết.
Điều 57 Luật Công chứng 2014: Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản.
Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015: Quy định về người thừa kế theo pháp luật.
II. Thủ tục công chứng đối với tài sản chung di sản chưa chia 🔍
1. Tài sản chung di sản và yêu cầu khi công chứng
Đối với tài sản chung, công chứng chỉ được thực hiện khi tất cả những người thừa kế hợp pháp đều có mặt hoặc có văn bản ủy quyền hợp lệ.
2. Hồ sơ công chứng tài sản chung di sản cần chuẩn bị
✅ Giấy tờ cần có:
Giấy chứng tử của người để lại di sản
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (sổ hộ khẩu, giấy khai sinh, đăng ký kết hôn…)
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (sổ đỏ, đăng ký xe…)
CMND/CCCD của tất cả người thừa kế
Văn bản từ chối nhận di sản (nếu có)
Văn bản ủy quyền (nếu có người thừa kế vắng mặt)
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ có đảm bảo tính minh bạch và đúng quy trình theo pháp luật hiện hành?
3. Trình tự công chứng tài sản chung di sản
🔸 Bước 1: Kiểm tra hồ sơ Công chứng viên thẩm định tính hợp lệ của giấy tờ và xác định các thừa kế theo pháp luật.
🔸 Bước 2: Niêm yết theo quy định Theo Luật Công chứng 2014, văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản phải được niêm yết 15 ngày tại UBND cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người chết.
🔸 Bước 3: Ký văn bản công chứng Tất cả thừa kế cùng ký vào văn bản phân chia hoặc khai nhận di sản.
🔸 Bước 4: Nhận bản công chứng Văn bản có hiệu lực để thực hiện các thủ tục tiếp theo như sang tên sổ đỏ, đăng ký xe…
III. Các hình thức công chứng liên quan đến tài sản chung di sản 📝
Phân chia tài sản chung
Nếu tất cả người thừa kế đều đồng ý, có thể lập Văn bản thỏa thuận phân chia di sản, trong đó ghi rõ phần của từng người.
Khai nhận tài sản chung di sản
Áp dụng khi chỉ có một người thừa kế hoặc các thừa kế thống nhất để một người đại diện nhận toàn bộ di sản.
IV. Ví dụ thực tế về công chứng tài sản chung di sản 📘
Gia đình ông A gồm vợ và 3 con. Ông A chết năm 2024, để lại một mảnh đất trị giá 3 tỷ đồng, được cấp sổ đỏ đứng tên ông và vợ.
Theo Điều 612 Bộ luật Dân sự: 1/2 tài sản là của bà B (vợ), 1/2 là di sản của ông A.
Di sản 1,5 tỷ được chia cho 4 người theo Điều 651: mỗi người 375 triệu.
Nếu gia đình muốn sang tên mảnh đất cho người con cả: ➡️ Tất cả vợ và các con phải ký văn bản thỏa thuận phân chia di sản và đồng ý nhường phần mình cho con cả. ➡️ Công chứng viên sẽ lập văn bản phân chia và sau khi công chứng, con cả có thể sang tên sổ đỏ.
V. Lưu ý quan trọng khi công chứng tài sản chung di sản ⚠️
Thiếu một người thừa kế → Không thể công chứng.
Có tranh chấp → Công chứng viên từ chối thực hiện.
Có người thừa kế ở nước ngoài → Cần ủy quyền hợp pháp hoặc về trực tiếp ký.
Di sản chưa rõ nguồn gốc → Cần xác minh trước khi công chứng.
Kết luận ✅
Tài sản chung di sản khi chưa được phân chia thì việc công chứng đòi hỏi đầy đủ giấy tờ, sự đồng thuận của tất cả người thừa kế và tuân thủ quy trình pháp luật. Hiểu rõ quy định giúp các gia đình tránh tranh chấp, tiết kiệm thời gian và đảm bảo giá trị pháp lý của tài sản. Việc chuẩn bị hồ sơ đúng và đầy đủ ngay từ đầu sẽ giúp thủ tục diễn ra nhanh chóng, an toàn và không phát sinh rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
