Trong quá trình thừa kế, không phải ai cũng muốn nhận phần tài sản được để lại. Khi đó, người thừa kế có thể lập và ký văn bản từ chối nhận di sản tại tổ chức hành nghề công chứng. Tuy nhiên, nếu không cẩn trọng, văn bản có thể bị vô hiệu hoặc bị công chứng viên từ chối chứng nhận. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ những lưu ý khi ký văn bản từ chối di sản để đảm bảo tính hợp pháp và tránh rủi ro pháp lý.
Cơ sở pháp lý của việc ký văn bản từ chối nhận di sản ⚖️
Căn cứ pháp luật:
Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
Điều 39 Luật Công chứng 2014: Công chứng viên có quyền từ chối chứng nhận nếu hồ sơ không đầy đủ, người yêu cầu không có năng lực hành vi dân sự hoặc nội dung vi phạm pháp luật.
Điều 57 Luật Công chứng 2014: Văn bản công chứng chỉ có hiệu lực khi được công chứng viên chứng nhận hợp lệ và các bên ký kết tự nguyện.
💡 Tóm lại: Ký văn bản từ chối di sản là hành vi pháp lý thể hiện ý chí tự nguyện của người thừa kế, được công chứng viên xác nhận để đảm bảo giá trị pháp lý.
Những lưu ý khi ký văn bản từ chối di sản tại tổ chức công chứng ⚠️
1. Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và giấy tờ hợp lệ 📄
Trước khi ký, người thừa kế cần chuẩn bị:
Giấy tờ chứng minh quyền thừa kế (di chúc, giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, giấy chứng tử…).
Giấy tờ chứng minh tài sản là di sản (sổ đỏ, đăng ký xe, sổ tiết kiệm…).
CMND/CCCD, sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ tùy thân hợp lệ.
Ví dụ minh họa:
Ông A muốn từ chối nhận quyền sử dụng đất do cha để lại. Khi nộp hồ sơ, ông A thiếu Giấy chứng tử của cha, nên công chứng viên chưa thể tiếp nhận hồ sơ. Sau khi bổ sung giấy tờ, văn bản mới được chứng nhận hợp pháp.
2. Đảm bảo người ký có năng lực hành vi dân sự đầy đủ 👩⚖️
Chỉ người đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mới được ký trực tiếp. Nếu người từ chối là:
Người chưa đủ 18 tuổi, hoặc
Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự,
thì phải có người đại diện hợp pháp (cha mẹ, người giám hộ) cùng ký hoặc ký thay theo quy định pháp luật.
Căn cứ: Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015.
Ví dụ:
Bé B (17 tuổi) được hưởng một phần di sản từ ông nội nhưng muốn từ chối nhận. Trong trường hợp này, cha/mẹ của bé B phải ký thay với tư cách người đại diện hợp pháp.
3. Xác định rõ nội dung và phạm vi từ chối di sản ✍️
Người thừa kế có thể:
Từ chối toàn bộ di sản, hoặc
Từ chối một phần di sản,
nhưng cần ghi rõ nội dung trong văn bản để tránh hiểu lầm hoặc tranh chấp sau này.
Lưu ý: Việc từ chối phải được thực hiện trước khi chia di sản. Nếu đã nhận, sử dụng hoặc định đoạt tài sản thì không thể từ chối được nữa.
Ví dụ thực tế:
Chị C đồng ý nhận phần đất do mẹ để lại nhưng sau đó muốn từ chối để tặng lại cho em gái. Vì chị C đã nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên công chứng viên không thể công chứng văn bản từ chối này nữa.
4. Kiểm tra kỹ hình thức và chữ ký trong văn bản 🖋️
Văn bản phải đảm bảo:
Có tiêu đề: “Văn bản từ chối nhận di sản”.
Ghi rõ ngày, tháng, năm, địa điểm ký.
Có chữ ký hoặc điểm chỉ của người từ chối.
Công chứng viên chứng nhận, đóng dấu xác thực.
💡 Lưu ý khi ký văn bản từ chối di sản:
Không ký trước hoặc ký vắng mặt công chứng viên.
Không ký thay nếu không có giấy ủy quyền hợp pháp.
Ký đúng họ tên, trùng khớp với giấy tờ tùy thân.
5. Lưu giữ bản gốc và hồ sơ công chứng cẩn thận 🗂️
Sau khi công chứng, văn bản sẽ được:
Lưu trữ 01 bản tại tổ chức hành nghề công chứng;
Người từ chối nhận di sản giữ 01 bản để sử dụng khi giải quyết thủ tục thừa kế.
Ví dụ minh họa:
Sau khi ký văn bản từ chối di sản tại Văn phòng công chứng X, anh D được cấp 01 bản chính. Anh dùng bản này làm căn cứ khi thực hiện thủ tục sang tên quyền sử dụng đất cho các đồng thừa kế khác.
Khi thực hiện thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản, người thừa kế cần chú ý đến tính hợp lệ của hồ sơ, năng lực hành vi dân sự, hình thức văn bản và quá trình ký trước mặt công chứng viên. Việc tuân thủ đầy đủ những lưu ý khi ký văn bản từ chối di sản không chỉ giúp thủ tục diễn ra suôn sẻ mà còn tránh rủi ro pháp lý trong quá trình chia di sản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
