Người cao tuổi thường có nguyện vọng lập di chúc hoặc công chứng văn bản thừa kế để chia tài sản minh bạch, tránh tranh chấp sau này. Tuy nhiên, nếu không đáp ứng đúng điều kiện pháp lý, văn bản đó có thể bị tuyên vô hiệu. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định hiện hành về công chứng văn bản thừa kế hợp pháp trong trường hợp người lập đã già yếu.
“Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015: Người lập di chúc phải minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép tại thời điểm lập di chúc”
“Điều 39 Luật Công chứng 2024: Người yêu cầu công chứng có quyền đề nghị công chứng viên đến nơi cư trú, nơi điều trị hoặc nơi đang bị tạm giam để thực hiện việc công chứng”
“Điều 42 Luật Công chứng 2024: Công chứng viên phải đọc lại toàn văn dự thảo văn bản cho người yêu cầu nghe, nếu người này đồng ý thì ký tên hoặc điểm chỉ”
“Điều 3 Luật Người cao tuổi 2009: Người từ đủ 60 tuổi trở lên được xác định là người cao tuổi và cần được ưu tiên trong tiếp cận các dịch vụ pháp lý”
🧓 Người già yếu có được công chứng văn bản thừa kế không?
✅ Điều kiện để người cao tuổi được công chứng di chúc hoặc văn bản thừa kế
“Công chứng văn bản thừa kế hợp pháp chỉ được thực hiện nếu người lập có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và thực hiện việc công chứng một cách tự nguyện, minh mẫn”.
Đối với người lớn tuổi, yếu tố minh mẫn là cực kỳ quan trọng. Trong trường hợp có dấu hiệu suy giảm nhận thức, nên bổ sung “giấy xác nhận năng lực hành vi dân sự” từ cơ sở y tế để bảo đảm tính hợp pháp cho văn bản.
📝 Thủ tục công chứng văn bản thừa kế hợp pháp cho người già yếu
🏠 1. Có thể công chứng tại nhà hoặc bệnh viện
Theo quy định hiện hành, “công chứng viên có thể đến tận nhà, bệnh viện, nơi đang điều trị của người lập để thực hiện việc công chứng, nếu người này không thể đến trụ sở tổ chức hành nghề công chứng”.
Hồ sơ cần chuẩn bị gồm:
“CCCD/CMND của người lập di chúc”
“Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở hoặc tài sản thừa kế”
“Dự thảo văn bản thừa kế (nếu có)”
“Hồ sơ y tế xác nhận tình trạng nhận thức của người lập di chúc”
👨⚕️ 2. Nên có người làm chứng và giấy tờ y tế kèm theo
Trong thực tế, nhiều trường hợp người cao tuổi không thể ký tên mà chỉ điểm chỉ. Khi đó, “phải có ít nhất hai người làm chứng không có quyền lợi liên quan đến nội dung văn bản được công chứng”.
Đồng thời, việc có “giấy xác nhận từ bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc cơ sở y tế chứng minh người lập còn minh mẫn” là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro pháp lý.
⚠️ Lưu ý để công chứng văn bản thừa kế hợp pháp
Để tránh bị vô hiệu hoặc bị khiếu kiện sau này, cần lưu ý những điểm sau khi công chứng văn bản thừa kế cho người cao tuổi:
“Người lập văn bản phải ký hoặc điểm chỉ trước mặt công chứng viên”
“Công chứng viên bắt buộc phải đọc lại toàn bộ văn bản cho người lập nghe rõ”
“Trường hợp điểm chỉ thì cần hai người làm chứng đủ điều kiện pháp luật”
“Việc công chứng tại nhà phải ghi rõ thời gian, địa điểm và lý do”
📚 Ví dụ minh họa thực tế
“Ông T.V.H (82 tuổi, ngụ tại Hà Nội) bị tai biến nhẹ, không còn ký tên được, chỉ có thể điểm chỉ và nói chậm. Gia đình có nhu cầu công chứng văn bản phân chia tài sản cho 3 người con. Công chứng viên được mời đến nhà riêng, đi kèm là bác sĩ xác nhận ông H. còn đủ minh mẫn. Có hai người hàng xóm được mời làm chứng, không có quyền lợi liên quan. Việc công chứng được thực hiện hợp lệ và sau đó đăng ký tại Văn phòng đăng ký đất đai mà không phát sinh tranh chấp.”
“Người lập có dấu hiệu không minh mẫn nhưng chưa được giám định”
“Tài sản có nguồn gốc phức tạp, không có đủ giấy tờ”
“Người thừa kế đang định cư ở nước ngoài hoặc mất tích”
“Gia đình từng xảy ra tranh chấp về tài sản hoặc có di chúc cũ”
Kết Luận
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
