Trong thực tiễn áp dụng pháp luật, không phải mọi văn bản công chứng đều được bảo đảm giá trị pháp lý lâu dài. Khi hợp đồng, giao dịch được công chứng nhưng có nội dung gây thiệt hại nghiêm trọng cho xã hội hoặc xâm phạm lợi ích công cộng, văn bản công chứng đó có thể bị Tòa án xem xét hủy bỏ. Việc hủy công chứng thiệt hại xã hội là cơ chế pháp lý cần thiết nhằm bảo vệ trật tự xã hội và ngăn chặn việc hợp thức hóa các giao dịch trái pháp luật.
1. Thiệt hại nghiêm trọng cho xã hội trong hợp đồng, giao dịch là gì?
Thiệt hại nghiêm trọng cho xã hội được hiểu là những hậu quả tiêu cực mà hợp đồng, giao dịch có thể hoặc đã gây ra đối với:
Lợi ích công cộng, trật tự an toàn xã hội;
Đạo đức xã hội, chuẩn mực ứng xử chung;
Quyền và lợi ích hợp pháp của nhiều chủ thể trong xã hội;
Chính sách, mục tiêu quản lý của Nhà nước.
Những giao dịch có nội dung như vậy dù đã được công chứng vẫn không được pháp luật bảo vệ.
2. Căn cứ pháp lý hủy công chứng thiệt hại xã hội
2.1. Theo Luật Công chứng 2014
Khoản 1 Điều 117 Luật Công chứng 2014 quy định văn bản công chứng bị Tòa án tuyên vô hiệu nếu việc công chứng vi phạm pháp luật.
Khi công chứng viên chứng nhận hợp đồng có nội dung gây thiệt hại nghiêm trọng cho xã hội, việc công chứng đã đi ngược lại nguyên tắc bảo vệ lợi ích công cộng, từ đó trở thành căn cứ để hủy công chứng thiệt hại xã hội.
Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Hợp đồng có nội dung xâm phạm lợi ích công cộng, trái đạo đức xã hội được xem là giao dịch vô hiệu ngay từ thời điểm xác lập, dù đã được công chứng.
3. Các trường hợp thường dẫn đến hủy công chứng thiệt hại xã hội
3.1. Hợp đồng trái đạo đức xã hội
Các giao dịch khuyến khích, dung túng hành vi trái thuần phong mỹ tục, xâm hại các giá trị đạo đức chung của xã hội là căn cứ trực tiếp để Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng.
3.2. Giao dịch xâm phạm lợi ích công cộng
Hợp đồng gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, môi trường sống, sức khỏe cộng đồng hoặc quyền lợi của nhiều người trong xã hội đều có thể bị xem xét hủy bỏ dù đã được công chứng.
3.3. Hợp đồng hợp thức hóa hành vi vi phạm pháp luật
Các giao dịch nhằm che giấu, hợp pháp hóa hành vi vi phạm pháp luật, tài sản có nguồn gốc bất hợp pháp không chỉ vô hiệu mà còn có thể kéo theo trách nhiệm pháp lý khác cho các bên liên quan.
4. Hệ quả pháp lý khi hủy công chứng thiệt hại xã hội
Khi văn bản công chứng bị Tòa án tuyên hủy do gây thiệt hại nghiêm trọng cho xã hội:
Văn bản công chứng không còn giá trị pháp lý;
Giao dịch dân sự bị tuyên vô hiệu;
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định pháp luật;
Công chứng viên có thể bị xem xét trách nhiệm nếu vi phạm nghĩa vụ hành nghề.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng lấy ngay tại văn phòng công chứng Hà Nội
5. Trách nhiệm của công chứng viên trong việc hủy công chứng thiệt hại xã hội
Công chứng viên có trách nhiệm:
Kiểm tra tính hợp pháp, hợp lý của nội dung hợp đồng;
Từ chối công chứng khi giao dịch có dấu hiệu xâm phạm lợi ích công cộng hoặc trái đạo đức xã hội;
Giải thích rõ hậu quả pháp lý cho các bên yêu cầu công chứng.
Việc không thực hiện đúng trách nhiệm này có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng cho cả công chứng viên và xã hội.
>>> Xem thêm: Cách kiểm tra sổ đỏ giả online giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí
Kết luận
Hủy công chứng thiệt hại xã hội là biện pháp pháp lý cần thiết nhằm bảo đảm rằng hoạt động công chứng không trở thành công cụ hợp thức hóa các giao dịch trái pháp luật hoặc gây phương hại đến lợi ích chung. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc pháp lý và đạo đức nghề nghiệp là điều kiện tiên quyết để bảo đảm giá trị và uy tín của văn bản công chứng trong đời sống xã hội.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
