Lưu ý cam kết tài sản riêng là điều bắt buộc phải quan tâm khi vợ chồng muốn xác lập quyền sở hữu cá nhân đối với một tài sản cụ thể trong hôn nhân. Việc lập cam kết tài sản riêng không chỉ giúp tránh tranh chấp mà còn đảm bảo quyền định đoạt tài sản một cách độc lập. Tuy nhiên, rất nhiều người lại chủ quan hoặc bỏ qua những chi tiết pháp lý quan trọng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ những lưu ý thiết yếu khi ký cam kết tài sản riêng theo quy định pháp luật Việt Nam.
Cam kết tài sản riêng là văn bản thể hiện sự thỏa thuận giữa vợ và chồng rằng một tài sản nhất định là của riêng một người, dù được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân. Văn bản này có thể được lập trước hoặc trong hôn nhân, và có thể được sử dụng làm căn cứ xác định quyền sở hữu khi xảy ra tranh chấp.
2. Căn cứ pháp lý liên quan đến cam kết tài sản riêng
2.1. Luật Hôn nhân và Gia đình 2014
Theo Điều 38, Điều 39 và Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, vợ chồng có quyền thỏa thuận xác lập tài sản riêng hoặc tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân:
“Vợ chồng có quyền thỏa thuận chia một phần hoặc toàn bộ tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân.”
“Tài sản được xác lập là tài sản riêng theo thỏa thuận thì thuộc sở hữu riêng của người đó.”
2.2. Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 117 và Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự (bao gồm cam kết tài sản riêng) có hiệu lực khi có đủ năng lực hành vi dân sự, hoàn toàn tự nguyện và không vi phạm điều cấm của luật.
2.3. Văn bản công chứng
>>> Xem thêm: Bạn muốn công chứng giấy tờ nhưng ngại thủ tục? Văn phòng công chứng giúp bạn đơn giản hóa
Cam kết tài sản riêng bắt buộc phải được công chứng (theo Luật Công chứng 2014, Điều 4 và Điều 41), nhằm bảo đảm hiệu lực pháp lý khi thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản như mua bán, thế chấp, tặng cho…
3. Lưu ý cam kết tài sản riêng khi thực hiện
3.1. Lưu ý đầu tiên khi cam kết tài sản riêng: Xác định rõ tài sản cần cam kết
Không phải tài sản nào cũng cần hoặc nên cam kết. Bạn nên thực hiện khi:
Tài sản được mua trong thời kỳ hôn nhân nhưng bằng tiền riêng của một bên
Tài sản được tặng, cho riêng nhưng có nguy cơ nhầm lẫn là tài sản chung
Một bên muốn vay vốn, thế chấp mà không muốn liên quan đến quyền lợi người kia
Ví dụ: Anh Tùng mua ô tô sau khi cưới, nhưng toàn bộ tiền mua xe là do cha mẹ ruột tặng riêng. Để bảo vệ quyền sở hữu cá nhân, anh nên làm cam kết tài sản riêng và công chứng văn bản đó.
3.2. Lưu ý thứ hai khi cam kết tài sản riêng: Lập cam kết đúng hình thức
Phải có đủ thông tin của cả hai vợ chồng
Mô tả tài sản chi tiết, rõ ràng, chính xác
Ghi rõ lý do xác lập tài sản riêng (mua bằng tiền riêng, thừa kế riêng, được tặng riêng,…)
Có chữ ký của cả hai người và được công chứng tại Văn phòng công chứng
3.3. Lưu ý thứ ba khi cam kết tài sản riêng: Không nên ký cam kết theo mẫu sẵn nếu chưa hiểu rõ
Việc ký cam kết theo mẫu sẵn tại ngân hàng, văn phòng công chứng mà không hiểu nội dung có thể dẫn đến mất quyền sở hữu nếu xảy ra tranh chấp. Bạn nên đọc kỹ từng điều khoản, đặc biệt là nội dung về nguồn gốc tài sản và hiệu lực cam kết.
3.4. Lưu ý thứ tư khi cam kết tài sản riêng: Hiệu lực và thời điểm áp dụng
Cam kết tài sản riêng có hiệu lực từ thời điểm được công chứng, trừ khi các bên có thỏa thuận khác
Cam kết có thể bị vô hiệu nếu có dấu hiệu ép buộc, gian dối hoặc vi phạm điều cấm của pháp luật
Trường hợp 1: Vợ chồng chị Lan cưới nhau năm 2021. Năm 2023, chị Lan được mẹ ruột tặng cho một căn hộ đứng tên riêng chị. Chị Lan muốn làm thủ tục bán căn hộ nhưng lo ngại bị hiểu nhầm là tài sản chung. Chị và chồng đã ký cam kết tài sản riêng và công chứng rõ ràng. Nhờ đó, khi bán căn hộ, chị không cần sự đồng ý của chồng và được ngân hàng/khách mua chấp nhận giao dịch một cách nhanh chóng.
Trường hợp 2: Anh Huy không ký cam kết tài sản riêng với vợ khi mua một mảnh đất bằng tiền riêng trước hôn nhân. Khi ly hôn, tòa án xác định đây là tài sản chung do không có căn cứ chứng minh rõ ràng là tài sản riêng, dẫn đến phải chia đôi mảnh đất.
5. Những sai lầm phổ biến cần tránh
Chỉ ký một chiều: Một số người chỉ ký cam kết một bên mà không có chữ ký của người kia hoặc không công chứng, khiến văn bản mất hiệu lực.
Không lưu trữ bản gốc: Sau khi công chứng, cần giữ bản gốc cẩn thận, đặc biệt nếu tài sản có giá trị lớn.
Không cập nhật khi có thay đổi: Nếu có thay đổi liên quan đến tài sản (chuyển nhượng, tăng giá trị, sửa chữa), nên cập nhật lại nội dung cam kết hoặc lập văn bản mới.
Lưu ý cam kết tài sản riêng không chỉ là việc pháp lý đơn thuần, mà còn là cách bảo vệ tài sản, tránh rủi ro pháp lý và tranh chấp không mong muốn trong quan hệ vợ chồng. Hãy cẩn trọng trong từng chi tiết nhỏ khi soạn thảo, ký kết và công chứng văn bản cam kết tài sản riêng.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
