Trong thực tiễn đầu tư tài chính, chứng khoán không chỉ được hình thành từ hoạt động mua bán trên thị trường mà còn có nguồn gốc từ việc tặng cho hợp pháp giữa các cá nhân. Khi người nhận quà tặng chứng khoán qua đời, quyền đối với số chứng khoán này trở thành di sản thừa kế cần được xác lập hợp pháp. Khai nhận di sản chứng khoán trong trường hợp có nguồn gốc là quà tặng đòi hỏi phải làm rõ tính hợp pháp của giao dịch tặng cho trước đó cũng như quyền sở hữu tại thời điểm mở thừa kế. Bài viết dưới đây phân tích toàn diện việc công chứng văn bản khai nhận di sản là quà tặng chứng khoán theo quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm: Những trường hợp công chứng bị vô hiệu khiếnvăn phòng công chứng gặp rắc rối
1. Chứng khoán được tặng cho có phải là di sản thừa kế không?
Theo “Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015”, di sản bao gồm tài sản và quyền tài sản thuộc quyền sở hữu của người chết tại thời điểm mở thừa kế.
Chứng khoán được tặng cho:
Là tài sản hợp pháp nếu việc tặng cho được xác lập đúng quy định;
Quyền sở hữu đã chuyển sang người được tặng cho kể từ thời điểm giao dịch có hiệu lực.
Theo “Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015”, hợp đồng tặng cho tài sản phải được lập thành văn bản trong trường hợp pháp luật có quy định, và có hiệu lực khi tài sản được chuyển giao. Do đó, nếu chứng khoán đã hoàn tất thủ tục chuyển quyền, thì toàn bộ giá trị chứng khoán tặng cho được xác định là di sản thừa kế khi người nhận quà tặng chết.
2. Đặc thù pháp lý của di sản chứng khoán có nguồn gốc quà tặng
Khác với chứng khoán do mua bán hoặc đầu tư trực tiếp, chứng khoán là quà tặng thường phát sinh các vấn đề pháp lý như:
Chưa hoàn tất thủ tục ghi nhận tại công ty chứng khoán;
Thiếu hồ sơ chứng minh việc tặng cho;
Tranh chấp giữa người thừa kế và người tặng cho (nếu còn sống).
Vì vậy, khi khai nhận di sản chứng khoán, công chứng viên phải xác minh rõ:
Tính hợp pháp của giao dịch tặng cho;
Thời điểm xác lập quyền sở hữu của người để lại di sản.
>>> Xem thêm: Tổng hợp 10 ưu điểm nổi bật khi chọndịch vụ làm sổ đỏ uy tín tại Hà Nội
3. Căn cứ pháp lý điều chỉnh việc khai nhận di sản chứng khoán
Việc công chứng văn bản khai nhận di sản là quà tặng chứng khoán chịu sự điều chỉnh của:
Bộ luật Dân sự 2015 (thừa kế, tặng cho tài sản);
Luật Chứng khoán 2019 (xác lập và chuyển quyền sở hữu chứng khoán);
Luật Công chứng 2014 (thẩm quyền và thủ tục công chứng).
Theo “Điều 4 Luật Chứng khoán 2019”, chứng khoán là tài sản hợp pháp được pháp luật bảo hộ quyền sở hữu, và có thể là đối tượng của giao dịch dân sự, bao gồm cả thừa kế.
4. Có bắt buộc công chứng văn bản khai nhận di sản chứng khoán không?
Trong trường hợp:
Di sản là cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;
Người thừa kế cần làm thủ tục ghi nhận tại công ty chứng khoán hoặc Trung tâm lưu ký;
thì văn bản khai nhận di sản bắt buộc phải được công chứng theo “Điều 57 Luật Công chứng 2014”.
Văn bản công chứng là căn cứ để:
Xác lập tư cách chủ sở hữu chứng khoán cho người thừa kế;
Thực hiện chuyển quyền, lưu ký hoặc giao dịch chứng khoán hợp pháp.
5. Nội dung cần làm rõ trong văn bản khai nhận di sản chứng khoán
Văn bản khai nhận di sản chứng khoán có nguồn gốc quà tặng cần ghi nhận rõ:
Loại chứng khoán, mã chứng khoán, số lượng;
Nguồn gốc hình thành từ giao dịch tặng cho hợp pháp;
Thời điểm hoàn tất chuyển quyền sở hữu;
Phạm vi di sản và người được hưởng di sản;
Cam kết không tranh chấp giữa các đồng thừa kế.
Theo “Điều 58 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra tính hợp pháp của các giấy tờ liên quan đến tài sản là đối tượng công chứng.
Xác nhận sở hữu chứng khoán từ công ty chứng khoán;
Sao kê tài khoản chứng khoán tại thời điểm mở thừa kế;
Giấy tờ nhân thân của người thừa kế.
Theo “Điều 40 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có quyền yêu cầu cung cấp xác nhận lưu ký chứng khoán để bảo đảm tính chính xác của di sản.
7. Nghĩa vụ tài chính liên quan đến di sản chứng khoán
Khi khai nhận di sản chứng khoán, người thừa kế cần lưu ý:
Nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân phát sinh (nếu có);
Các khoản phí lưu ký, quản lý tài khoản;
Nghĩa vụ tài chính chưa hoàn thành của người để lại di sản.
Theo “Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015”, người thừa kế chỉ phải thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản được hưởng.
8. Giá trị pháp lý của văn bản khai nhận di sản chứng khoán
Văn bản khai nhận di sản đã được công chứng hợp pháp:
Có hiệu lực kể từ ngày công chứng;
Là căn cứ để cơ quan lưu ký và công ty chứng khoán ghi nhận người sở hữu mới;
Ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các đồng thừa kế đối với số chứng khoán.
Theo “Điều 5 Luật Công chứng 2014”, văn bản công chứng có giá trị chứng cứ và giá trị thi hành đối với các bên liên quan.
9. Những rủi ro pháp lý thường gặp trong thực tiễn
Một số rủi ro phổ biến khi khai nhận di sản chứng khoán là quà tặng gồm:
Không chứng minh được giao dịch tặng cho đã hoàn tất;
Chứng khoán chưa được lưu ký hợp pháp;
Có tranh chấp về nguồn gốc tài sản;
Đồng thừa kế không thống nhất phương án phân chia.
Trong các trường hợp này, công chứng viên có thể từ chối công chứng cho đến khi làm rõ đầy đủ căn cứ pháp lý.
Kết luận
Công chứng văn bản khai nhận di sản là quà tặng chứng khoán là thủ tục thừa kế mang tính chuyên sâu, đòi hỏi xác minh chặt chẽ nguồn gốc và quyền sở hữu tài sản. Việc thực hiện đúng và đầy đủ khai nhận di sản chứng khoán giúp người thừa kế bảo vệ quyền lợi hợp pháp, thuận lợi trong quản lý và giao dịch tài sản tài chính có giá trị cao. Trong các trường hợp hồ sơ phức tạp hoặc giá trị chứng khoán lớn, việc tham vấn công chứng viên hoặc luật sư chuyên về thừa kế và chứng khoán là cần thiết để bảo đảm an toàn pháp lý lâu dài.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
