Trong thực tiễn giao dịch dân sự, không ít người dân lựa chọn lập hợp đồng viết tay do tính nhanh gọn, thuận tiện. Khi phát sinh nhu cầu xác lập giá trị pháp lý cao hơn, câu hỏi thường được đặt ra là công chứng ngoài trụ sở hợp đồng viết tay có được pháp luật cho phép hay không. Đặc biệt, với những trường hợp người ký kết không thể di chuyển, việc kết hợp giữa hợp đồng viết tay và công chứng ngoài trụ sở càng khiến nhiều người băn khoăn. Việc hiểu đúng quy định sẽ giúp tránh rủi ro pháp lý và nguy cơ hợp đồng bị vô hiệu.
1. Hợp đồng viết tay có được công chứng hay không?
Trước hết, cần khẳng định rằng pháp luật không cấm hợp đồng được soạn thảo dưới hình thức viết tay. Theo nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết trong Bộ luật Dân sự 2015: “Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận.”
Tuy nhiên, để được công chứng, hợp đồng viết tay phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện:
Nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
Chủ thể có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Ý chí giao kết hoàn toàn tự nguyện
Hình thức phù hợp với quy định của pháp luật chuyên ngành (nếu có)
Như vậy, hợp đồng viết tay không đương nhiên bị từ chối công chứng, nhưng sẽ được công chứng viên xem xét rất kỹ.
2. Điều kiện công chứng ngoài trụ sở đối với hợp đồng viết tay
Về nguyên tắc, công chứng ngoài trụ sở chỉ được thực hiện trong các trường hợp luật cho phép. Khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng 2024 quy định: “Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, trừ trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác theo quy định của pháp luật.”
Do đó, công chứng ngoài trụ sở hợp đồng viết tay chỉ được chấp nhận khi đồng thời thỏa mãn hai nhóm điều kiện:
Có lý do chính đáng để công chứng ngoài trụ sở
Hợp đồng viết tay đủ điều kiện để được công chứng
Thiếu một trong hai điều kiện này, công chứng viên có quyền từ chối.
3. Công chứng viên xem xét gì khi công chứng hợp đồng viết tay ngoài trụ sở?
So với hợp đồng đánh máy, hợp đồng viết tay được xem là tiềm ẩn rủi ro pháp lý cao hơn, nên công chứng viên thường kiểm tra rất chặt chẽ, đặc biệt khi công chứng ngoài trụ sở.
Trên thực tế, công chứng viên sẽ tập trung vào các yếu tố sau:
Chữ viết có rõ ràng, thống nhất, không bị sửa chữa bất thường
Có dấu hiệu bị ép buộc, lợi dụng hoàn cảnh hay không
Nội dung hợp đồng có đầy đủ điều khoản cơ bản hay không
Việc ký kết có diễn ra trực tiếp trước mặt công chứng viên
Nếu phát hiện dấu hiệu rủi ro, công chứng viên có thể yêu cầu soạn thảo lại hợp đồng theo mẫu chuẩn thay vì công chứng trực tiếp bản viết tay.
4. Trường hợp nào hợp đồng viết tay khó được công chứng ngoài trụ sở?
Trong thực tiễn, nhiều hợp đồng viết tay gần như không được chấp nhận công chứng ngoài trụ sở, đặc biệt tại các đô thị lớn, do nguy cơ tranh chấp cao. Có thể kể đến:
Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất viết tay không đúng hình thức
Hợp đồng có giá trị lớn nhưng nội dung sơ sài
Hợp đồng có nhiều tẩy xóa, sửa chữa không được xác nhận
Hợp đồng lập từ lâu, không xác định rõ thời điểm ký kết
Trong các trường hợp này, công chứng viên thường đề nghị lập hợp đồng mới thay vì công chứng bản viết tay sẵn có.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiếtchứng thực chữ ký cho văn bản tài sản thừa kế
5. Giá trị pháp lý của hợp đồng viết tay được công chứng ngoài trụ sở
Nếu hợp đồng viết tay đáp ứng đủ điều kiện và được công chứng hợp lệ ngoài trụ sở, thì giá trị pháp lý hoàn toàn tương đương với hợp đồng được công chứng tại trụ sở.
Theo Điều 5 Luật Công chứng 2024: “Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.”
Khi giải quyết tranh chấp, Tòa án sẽ xem xét:
Tính hợp pháp của việc công chứng ngoài trụ sở
Trình tự, thủ tục công chứng
Ý chí tự nguyện của các bên
Chứ không căn cứ vào việc hợp đồng được viết tay hay đánh máy.
6. Rủi ro pháp lý cần lưu ý khi công chứng ngoài trụ sở hợp đồng viết tay
Dù được pháp luật cho phép trong một số trường hợp, công chứng ngoài trụ sở hợp đồng viết tay vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro như:
Dễ bị tranh chấp về nội dung, thời điểm giao kết
Khó chứng minh ý chí tự nguyện nếu có khiếu kiện
Nguy cơ bị tuyên vô hiệu nếu vi phạm hình thức bắt buộc
Đây là lý do nhiều công chứng viên lựa chọn giải pháp an toàn là soạn thảo lại hợp đồng trước khi công chứng.
7. Người dân nên làm gì để tăng khả năng được công chứng?
Để việc công chứng ngoài trụ sở diễn ra thuận lợi, người dân nên:
Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ gốc liên quan đến giao dịch
Trao đổi trước với tổ chức hành nghề công chứng về nội dung hợp đồng
Chấp nhận việc chỉnh sửa hoặc soạn thảo lại hợp đồng nếu được yêu cầu
Trung thực về lý do công chứng ngoài trụ sở
Cách tiếp cận này vừa bảo đảm quyền lợi của người dân, vừa giúp công chứng viên hạn chế rủi ro pháp lý.
8. Kết luận
Có thể khẳng định rằng hợp đồng viết tay không bị cấm công chứng ngoài trụ sở, nhưng việc áp dụng trong thực tế phụ thuộc rất lớn vào nội dung hợp đồng và điều kiện cụ thể của người yêu cầu công chứng. Để bảo đảm an toàn pháp lý, người dân không nên tuyệt đối hóa giá trị của hợp đồng viết tay, mà cần xem công chứng ngoài trụ sở là một ngoại lệ có kiểm soát theo đúng tinh thần của Luật Công chứng 2024.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
![Có được bồi thường khi mua đất bằng giấy viết tay và đất bị thu hồi không? [Mới nhất 2023]](http://congchungquancaugiay.com/wp-content/uploads/2023/10/mua-dat-bang-giay-viet-tay-la-gi1-1-150x150.jpg "Có được bồi thường khi mua đất bằng giấy viết tay và đất bị thu hồi không? [Mới nhất 2023]")
