Công chứng được thiết kế nhằm ghi nhận ý chí tự nguyện, trung thực của các bên khi xác lập giao dịch dân sự. Tuy nhiên, trong thực tiễn, không ít hợp đồng tuy đã được công chứng nhưng không phản ánh đúng ý chí thực sự của các bên, do bị che giấu, ép buộc, nhầm lẫn hoặc lập để đối phó. Khi đó, vấn đề ý chí thực sự công chứng trở thành trọng tâm xem xét để xác định hiệu lực giao dịch và là căn cứ quan trọng dẫn đến hủy văn bản công chứng.
>>> Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng gần nhất, phục vụ tận tình, chuyên nghiệp
1. Ý chí thực sự trong giao dịch dân sự là gì?
1.1. Khái niệm ý chí thực sự
Ý chí thực sự là sự mong muốn, quyết định nội tâm tự nguyện và chân thực của chủ thể khi tham gia giao dịch, không bị tác động bởi gian dối, đe dọa, cưỡng ép hay nhầm lẫn. Ý chí này phải được thể hiện thống nhất với nội dung giao dịch được xác lập.
1.2. Vai trò của ý chí thực sự trong công chứng
Hoạt động công chứng nhằm:
-
Xác nhận các bên tự nguyện giao kết;
-
Bảo đảm nội dung hợp đồng phù hợp với ý chí thực sự;
-
Phòng ngừa tranh chấp phát sinh.
Nếu văn bản công chứng không phản ánh đúng ý chí thực sự, giá trị pháp lý của công chứng bị suy giảm hoặc bị phủ nhận.
2. Các trường hợp giao dịch trái ý chí
2.1. Giao dịch giả tạo, che giấu giao dịch khác
Một số hợp đồng được công chứng chỉ nhằm:
-
Che giấu giao dịch thực (ví dụ: giả chuyển nhượng để bảo đảm nghĩa vụ);
-
Đối phó với cơ quan nhà nước hoặc người thứ ba.
Trong trường hợp này, hình thức công chứng không phản ánh ý chí thực sự của các bên.
2.2. Giao dịch do nhầm lẫn, lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
Các tình huống thường gặp:
-
Một bên ký hợp đồng do nhầm lẫn nghiêm trọng về đối tượng, giá trị;
-
Bị lừa dối về nội dung, hậu quả pháp lý;
-
Bị đe dọa, cưỡng ép dẫn đến ký kết trái mong muốn.
Dù đã công chứng, các giao dịch này không hình thành từ ý chí thực sự.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng mua bán nhà cần những hồ sơ, giấy tờ gì?

2.3. Ký kết mang tính hình thức, không có ý định thực hiện
Có trường hợp các bên:
-
Ký hợp đồng chỉ để “làm giấy tờ”;
-
Không có ý định chuyển giao quyền, nghĩa vụ trên thực tế.
3. Căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng do trái ý chí thực sự
3.1. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:
-
Chủ thể tự nguyện;
-
Mục đích, nội dung không vi phạm pháp luật.
Các quy định về giao dịch vô hiệu do:
-
Giả tạo;
-
Nhầm lẫn;
-
Lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
đều nhấn mạnh yếu tố ý chí thực sự là điều kiện cốt lõi để xác lập hiệu lực giao dịch.
3.2. Căn cứ theo Luật Công chứng 2014
Theo Điều 51 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên hủy nếu:
-
Việc công chứng vi phạm pháp luật;
-
Nội dung hợp đồng không bảo đảm điều kiện có hiệu lực theo pháp luật dân sự.
Khi chứng minh được văn bản công chứng không phản ánh ý chí thực sự, Tòa án có căn cứ hủy văn bản công chứng.
4. Hệ quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng do trái ý chí thực sự công chứng
4.1. Đối với hợp đồng, giao dịch khi hủy văn bản trái ý chí thực sự công chứng
Khi văn bản công chứng bị hủy:
-
Hợp đồng bị coi là vô hiệu;
-
Các bên khôi phục tình trạng ban đầu;
-
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định.
>>> Xem thêm: Dịch vụ cấp sổ đỏ lần đầu giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí

4.2. Đối với giá trị chứng cứ của văn bản công chứng
Việc hủy văn bản công chứng khẳng định rằng:
-
Công chứng không phải là bằng chứng tuyệt đối về ý chí thật;
-
Tòa án có quyền xem xét bản chất giao dịch, vượt qua hình thức công chứng.
5. Ý nghĩa của việc bảo đảm ý chí thực sự trong công chứng
Bảo đảm ý chí thực sự công chứng có ý nghĩa:
-
Bảo vệ quyền tự do ý chí của chủ thể;
-
Ngăn chặn giao dịch giả tạo, đối phó;
-
Nâng cao trách nhiệm thẩm tra, giải thích của công chứng viên;
-
Bảo đảm công bằng và an toàn pháp lý cho giao dịch dân sự.
>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng ủy quyền được thực hiện như thế nào?
Kết luận
Là nền tảng để xác lập hiệu lực của hợp đồng và giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Khi giao dịch bị xác định là trái với ý chí thực sự của các bên, công chứng không thể “hợp pháp hóa” một ý chí không tồn tại. Việc hủy văn bản công chứng trong trường hợp này là cần thiết nhằm bảo vệ nguyên tắc tự nguyện, trung thực và công bằng trong pháp luật dân sự.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Chứng thực, sao y là gì? Có mối quan hệ như thế nào?
>>> Công chứng di chúc tại nhà, bệnh viện, trường học, ….
>>> Thủ tục công chứng mua bán xe thông dụng năm 2025
>>> Đang bị khiếu nại: Công chứng viên có nên ký?
>>> Có được sửa đổi hợp đồng đặt cọc nhà đất sau khi đã công chứng?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Đường dây nóng: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com










