Nhà đã xây dựng xong nhưng chưa có giấy phép: Thủ tục hợp thức hóa

Trong quá trình xây dựng nhà ở, không ít trường hợp chủ đầu tư tiến hành thi công trước mà chưa được cấp giấy phép xây dựng. Sau khi công trình hoàn thành, nhiều người băn khoăn liệu có thể hợp thức hóa để tránh rủi ro pháp lý hay không. Bài viết này sẽ phân tích rõ về thủ tục hợp thức hóa nhà, căn cứ pháp luật mới nhất, và hướng dẫn chi tiết để người dân dễ dàng thực hiện.

>>> Xem thêm: Dịch vụ uy tín – chọn ngay văn phòng công chứng để an tâm.

1. Căn cứ pháp lý về thủ tục hợp thức hóa nhà

Theo Luật Xây dựng 2014 (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 62/2020/QH14) và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 15/2021/NĐ-CP, Nghị định 16/2022/NĐ-CP, việc xây dựng công trình không có giấy phép (đối với trường hợp bắt buộc phải xin phép) là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, pháp luật cho phép chủ đầu tư được nộp hồ sơ xin cấp giấy phép xây dựng bổ sung (hay còn gọi là hợp thức hóa nhà) nếu công trình đáp ứng đầy đủ điều kiện về quy hoạch, an toàn và phòng cháy chữa cháy.

2. Khi nào được làm thủ tục hợp thức hóa nhà?

Không phải mọi trường hợp xây dựng không phép đều được hợp thức hóa. Theo Điều 94 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), các công trình được xem xét hợp thức hóa nếu:

Nhà ở riêng lẻ xây dựng trên đất có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp.
Công trình xây dựng phù hợp với quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quy chế quản lý kiến trúc.
Công trình đảm bảo an toàn công trình, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường.
Chưa có quyết định cưỡng chế phá dỡ từ cơ quan có thẩm quyền.

Ví dụ thực tế: Ông A xây dựng nhà ở quận Bình Thạnh (TP.HCM) mà chưa xin giấy phép xây dựng. Sau khi hoàn thành, ông A làm thủ tục hợp thức hóa và được cấp giấy phép bổ sung vì nhà nằm trong khu vực quy hoạch đất ở đô thị, có sổ đỏ và không vướng giải tỏa.

>>> Xem thêm: Khám phá ngay Dịch vụ làm sổ hồng nhanh chóng, uy tín tại Hà Nội.

3. Hồ sơ thủ tục hợp thức hóa nhà

Theo Điều 46 Nghị định 15/2021/NĐ-CP, hồ sơ xin hợp thức hóa nhà bao gồm:

Đơn đề nghị cấp giấy phép xây dựng bổ sung (theo mẫu).
Bản sao giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (sổ đỏ hoặc giấy tờ hợp pháp về đất đai).
Bản vẽ thiết kế nhà ở hiện trạng phù hợp với quy chuẩn xây dựng.
Ảnh chụp hiện trạng công trình.
Báo cáo kết quả khảo sát, đánh giá chất lượng công trình (nếu có yêu cầu).

4. Quy trình thủ tục hợp thức hóa nhà

Quy trình được thực hiện theo các bước:

4.1 Nộp hồ sơ

Chủ đầu tư nộp hồ sơ tại UBND cấp huyện nơi có công trình (hoặc qua cổng dịch vụ công trực tuyến).

4.2 Thẩm định hồ sơ

Cơ quan có thẩm quyền thẩm định hồ sơ, kiểm tra hiện trạng công trình. Nếu cần thiết, họ sẽ yêu cầu bổ sung hoặc điều chỉnh hồ sơ.

4.3 Cấp giấy phép xây dựng bổ sung

Trong thời hạn 15 ngày làm việc (theo Điều 102 Luật Xây dựng sửa đổi 2020), cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp giấy phép xây dựng hợp thức hóa. Nếu từ chối, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Ví dụ: Bà B ở Hà Nội xây nhà 3 tầng không phép. Khi làm thủ tục hợp thức hóa, UBND quận yêu cầu bổ sung bản vẽ thiết kế phù hợp với quy chuẩn. Sau khi bổ sung, bà B được cấp phép bổ sung trong vòng 12 ngày.

>>> Xem thêm: Cần chuẩn bị bản vẽ gì khi Xin giấy phép xây dựng?

5. Xử phạt hành vi xây dựng không phép trước khi hợp thức hóa

Theo Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, mức xử phạt xây dựng không phép như sau:

Phạt tiền từ 60 triệu – 80 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ tại đô thị.
Buộc phải xin giấy phép xây dựng bổ sung trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm.
Nếu quá thời hạn mà không hợp thức hóa, công trình sẽ bị cưỡng chế tháo dỡ.

6. Lưu ý quan trọng khi thực hiện thủ tục hợp thức hóa nhà

Nên làm thủ tục càng sớm càng tốt để tránh bị cưỡng chế.
Đảm bảo công trình phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng tại địa phương.
Thuê đơn vị thiết kế có chứng chỉ hành nghề để lập bản vẽ hiện trạng.
Lưu giữ đầy đủ hồ sơ pháp lý để thuận lợi khi sang nhượng, thế chấp hoặc giao dịch nhà đất sau này.

>>> Xem thêm: Phí công chứng sơ yếu lý lịch cho người đi làm

Kết luận

Việc xây dựng không phép tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý, thậm chí có thể bị cưỡng chế tháo dỡ. Tuy nhiên, pháp luật vẫn tạo điều kiện cho người dân thông qua thủ tục hợp thức hóa nhà nếu đáp ứng đủ điều kiện. Chủ đầu tư nên nắm rõ căn cứ pháp lý, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và tuân thủ quy định để đảm bảo quyền lợi lâu dài.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

>>> Xem thêm: Mua bán ô tô không công chứng – Rủi ro tiềm ẩn.

>>> Xem thêm: Công chứng xe cá nhân và công ty: Những điểm khác biệt cần biết.

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.